Stress en angst

Hoe hangen stress en angst met elkaar samen?

‘Vroeger’, in 1999 toen ik begon te werken als psycholoog, zag ik mensen met een ‘klassieke paniekstoornis’. Vaak was er iets naars, ernstigs of angstigs gebeurd. Daarna zag je ‘angst voor de angst’: angst om weer zo’n nare aanval te krijgen. De behandeling bestond dan uit het temmen van die angst, inzicht geven in wat angst was en het aanreiken van onstpanningsoefeningen.

Tegenwoordig zie ik echter heel veel mensen – ook opvallend veel jongeren – mijn praktijk binnen komen met paniekklachten die niet onder de noemer ‘paniekstoornis’ vallen. Er is niet eerst iets voorgevallen. Ineens was dat nare gevoel er. Nooit vliegangst gehad en zomaar ineens uit het niets een vliegtuig niet meer in durven. Of een supermarkt. Of een café. Of wat dan ook. Zomaar ineens overmand worden door een zwaar lichamelijk gevoel, trillen, misselijk, angstig…

Dat heeft te maken met het stresssysteem. En wel het stresssysteem wat véél te lang aanstaat. We staan tegenwoordig altijd aan. Al-tijd! We zijn altijd bereikbaar. Dag en nacht, waar we ook zijn. Er is altijd geluid, altijd wat te doen, altijd iets te kijken, altijd iets te volgen, altijd iemand te verzorgen..

Het lichaam is daar niet voor gemaakt, om altijd aan te staan. Simpel gezegd hebben we een gaspedaal en een rem maar als je altijd gas geeft, dan wordt vroeg of laat ergens de rem ingetrapt. En dat doet het lijf op den duur dus zelf. Als een soort waarschuwing. Joe-hoe, het gaat niet goe-hoed! Vaak luisteren we niet en wachten we tot het luchtalarm afgaat. En dan kan het lijf dus met angst gaan reageren. Door voortdurende stress is het angstcentrum in je brein te groot geworden, en is het stuk wat dat angstcentrum af moet remmen afgehaakt. En dan gaat dat angstcentrum dus overal op reageren. Ineens wordt alles eng.

Dat vraagt om een andere benadering dan een ‘klassieke paniekstoornis’. Het is belangrijk dat je lijf eerst tot rust komt. Ik kan je daar dingen voor leren, maar het zou ook heel goed zijn om naar een osteopaat te gaan. Klinkt voor veel mensen zweverig, is het niet. Zij kunnen jouw zenuwstelsel als geen ander weer tot rust brengen. Niet meteen, maar het kan.

Door de dingen die ik je kan leren kun je het op stressmomenten zelf. Daarnaast is het belangrijk dat je gaat kijken naar waarom dat lijf zo gestrest is: zitten je dagen te vol, heb je wel ergens momenten om je accu weer even op te laden, doe je nog dingen die je echt voeden, etc.

Ook vind je het misschien fijn om te praten over hoe het voor je was of is, om in een lijf te zitten wat even niet doet wat jij wil maar vooral – heel onvoorspelbaar – wat het zelf wil.

En mochten de momenten dat dat gevoel je zo overviel, heel angstig op je netvlies blijven staan, dan is EMDR ook een goede optie om daar de lading af te halen.

Dus: er is heel veel wat je kunt doen om hier weer uit te komen.